NỘI DUNG CHÍNH
Xứ Đàng Trong được viết bởi linh mục dòng Tên Cristoforo Borri, người thành Milan nước Ý. Cùng với Hải ngoại kỷ sự của hòa thượng Thích Đại Sán và An Nam cung dịch kỷ sự của Chu Thuấn Thủy, Xứ Đàng Trong của Borri là một trong những tài liệu quan trọng và sớm nhất viết về Đàng Trong thế kỷ XVII.
Cristoforo Borri là một trong những giáo sĩ dòng Tên đầu tiên đến Đàng Trong, thời chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên, lưu trú ở đó 5 năm (1618-1622). Tập ký sự của ông tường thuật khá chi tiết về xứ Đàng Trong: từ quốc hiệu, cương vực, diện tích, khí hậu, đất đai, sản vật… đến phong hóa, tập quán, hành chính, quân sự, thương mại, đời sống tinh thần… của người Việt.
Có những nét đặc thù ở một vài vấn đề trong đời sống An Nam mà chỉ duy nhất Cristoforo Borri mới cung cấp được cho chúng ta, hay ít nhất là ông đã làm rất chi tiết. Cũng chính ông đã nói cho chúng ta về thói quen rửa chân trước lúc vào nhà khi trời mưa, về xông hơi; ông mô tả một cách chân thực những yến tiệc linh đình của hàng trăm thực khách nhân dịp hội làng, ma chay, cưới hỏi hay thăng chức.
Theo thống kê của sử gia Charles B. Maybon, kể từ lần in đầu tiên năm 1631, tập ký sự của Borri đã được in/ tái bản 12-15 lần. Năm 1931, trung tá Bonifacy, phụ trách môn Lịch sử bản địa tại Đại học Hà Nội, Thông tấn viên Viện Viễn Đông Bác cổ đã dịch và chú giải công phu tập ký sự này từ Ý ngữ sang Pháp ngữ. Toàn bộ bản dịch được in trong Bulletin des Amis du Vieux Hué (Tập san Đô thành hiếu cổ), năm thứ 18, số 3-4, từ tháng Bảy đến tháng Mười hai năm 1931, tr. 277-405. Bản Việt ngữ Xứ Đàng Trong này được dịch từ bản Pháp ngữ của trung tá Bonifacy.
Hy vọng cuốn sách sẽ mang đến cho độc giả nhiều thông tin quý giá, bổ khuyết cho chính sử của ta một số vấn đề, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về đất nước và con người Việt Nam thế kỷ XVII - thời kỳ mở đầu câu chuyện tiếp xúc Đông - Tây và giao lưu văn hóa.
