Anh em nhà Wright - Câu chuyện về chiếc máy bay đầu tiên
Cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20 đã diễn ra một cuộc đua khốc liệt để xem ai là người đầu tiên sáng chế máy bay theo hai cách hoàn toàn tương phản nhau, cũng như những con người đến từ hai thế giới khác nhau. Đối với mình, đây thực sự là những startup đầu tiên diễn ra từ những năm 1900 mà vẫn mang đậm tính đương đại.
Anh em nhà Wright cũng là hình ảnh về sự thông minh, tự học, chăm chỉ và khiêm nhường rất đáng học hỏi. Sự thật là mình rất cảm động khi đọc về những khó khăn và tự thân vận động của hai anh em Wright trong việc cụ thể hoá giấc mơ bay lượn của con người.
CUỘC CHẠY ĐUA GIỮA QUÝ TỘC VÀ HAI ANH CHÀNG BÁN PHỤ TÙNG XE ĐẠP
Một trong số những dự án chế tạo máy bay đầu tiên là của Samuel Langley, nhà thiên văn hàng đầu lúc đó, giáo sư tại đại học Western Pennsylvania và là người đứng đầu viện Smithsonian - chuyên nghiên cứu về bầu trời, không gian. Langley là con cháu có gốc gác quý tộc Anh và sinh trưởng trong giới thượng lưu Mỹ.
Dự án máy bay của Langley được bộ Chiến tranh Mỹ tài trợ 50 nghìn đô quy ra tỉ giá bây giờ là 500 nghìn. Ngoài ra còn có Alexander Graham Bell - người sáng chế ra điện thoại và đồng sáng lập ra Công ty điện tín Mỹ bây giờ vẫn tồn tại là AT&T tài trợ 20 nghìn đô. Chưa hết, tất cả những người tham gia trong dự án máy bay đều là giáo sư, tiến sĩ và công nhân có tay nghề cao.
Kết quả máy bay của Samuel Langley thất bại sau hai lần thử, thậm chí lần thứ 2 mới bay lên được 20 met đã rơi. Langley bào chữa cho việc này bằng nhiều lý do rồi âm thầm huỷ bỏ dự án.
Song song với Langley thì có anh em nhà Wright là Wilbur và Orville với xuất thân khiêm tốn hơn rất nhiều. Họ kiếm sống bằng việc buôn bán phụ tùng xe đạp.
Cha anh em Wright là giám mục của 1 giáo hội thuộc đạo Tin Lành. Còn mẹ thì quanh năm đau ốm, sau này Wilbur Wright đã bỏ ý định học Yale để ở nhà chăm sóc mẹ trong 3 năm. Các con cái nhà Wright được giáo dục theo cách hoàn toàn khác với gia đình khác.
Nhà Wright có một tủ sách khá lớn và bố của họ nhận thức rõ về giá trị vô hạn củ việc cho các con đọc sách thay vì học ở trường. Nếu Wilbur, Orville hay những đứa con khác bỏ các buổi học hay muốn ở nhà hôm nay để suy nghĩ về vấn đề nào đó hoặc muốn đọc sách đều được chấp nhận.
Điều mình hoan nghênh nhất là bố của các anh em Wright luôn dành thời gian nói chuyện với các con về bất kì vấn đề gì ngoài việc kiếm tiền và nhắc nhở các con rằng :
“Mỗi người phải tự tìm ra chân lý, phải suy nghĩ, tìm tòi và rút ra kết luận cho chính bản thân”.
Trong ba năm chăm sóc mẹ, Wilbur đã đọc rất nhiều sách và vô cùng quan tâm đến việc làm thế nào con người có thể bay được. Ông quan sát từng loài chim, phân tích chuyển động và chủ động tìm kiếm tri thức liên quan đến việc bay trong sách lẫn thực tiễn. Wilbur cũng đã tác động đến Orville và người em đã đọc những cuốn sách về hàng không một cách mê mệt. Sau đó họ chọn một địa điểm nhiều gió là Kitty Haw rồi làm việc kiếm tiền phục vụ cho dự án máy bay của mình.
MANG TÍNH MẠNG RA ĐỂ THỬ NGHIỆM MÁY BAY
Trong vòng 4 năm từ 1900-1903, họ đã di chuyển gần 100 nghìn km, sống và làm việc trong môi trường khác nghiệt. Mùa mưa ngập cao gần tới trần nhà, hàng đêm ngủ họ ngủ khi bên ngoài gió giật 72km/ giờ... để đánh đổi việc máy bay của hai anh em đã bay được 800 met trong 56 giây và cách mặt đất 260 met. Họ chỉ thuê vài người phụ giúp và chịu trách nhiệm lái máy bay khi vẫn đang hoàn thiện.
Mỗi lần bay thử, hai em Wright sẽ tung đồng xu xem ai là người lái. Họ không muốn cả hai lái cùng lúc vì nếu chẳng may người kia chết người còn lái sẽ tiếp tục công việc. Tổng cộng hơn 160 chuyến bay được thực hiện. Cả hai anh em đều có vài lần bị rơi và gặp chấn thương nghiêm trọng. Trái với anh em Wright, Langley từ chối lái máy bay của chính mình với lý do tuổi tác.
1.000 ĐÔ ĐẤU VỚI 70.000 Đô VÀ CHINH PHỤC BẦU TRỜI
Trong 4 năm đó anh em nhà Wright tiêu tốn hơn 1000 đô cho chi phí đi lại, ăn ở và chế tạo máy bay so với 70 nghìn đô mà Samuel Langley nhận được. Khác với Langley, anh em Wright tự trang trải mọi thứ chứ không có ai tài trợ hay đầu tư. Trong mắt mình, dự án chế tạo máy bay của Anh em Wirght chính là startup đầu tiên với sự mạo hiểm và điên rồ không kém. Họ đã đặt cả tính mạng của mình để chứng minh rằng con người có thể bay.
Nhưng anh em Wright không hề muốn dừng lại, họ đã liên tục cải tiến để máy bay bay lâu và cao hơn nữa. Từ 800 met, máy bay của anh em Wright đã bay 38km trong 38 phút không ngừng. Và chính máy bay của anh em Wright không chỉ cất cánh được mà còn lượn, bổ nhào đầu tiên được trong hàng chục cuộc chạy đua sáng chế máy bay ở Mỹ và Châu Âu.
Về sau việc tại sao một người được cả chính phủ và giới tinh hoa Mỹ ủng hộ là Samuel Langley lại thất bại, trong khi anh em Wright lại thành công được phân tích kỹ lưỡng rằng Langley đã không hề thử theo các cách khác và quá thiên về lý thuyết trong việc thiết kế máy bay. Còn anh em nhà Wirght lại quan sát từ các chuyển động từ các loại chim cho tướng hướng gió thay đổi ra sao, cũng như liên tục cải tiến máy bay của mình để tốt hơn trước.
Một số thông tin thú vị :
- Chính phủ Anh là những người đầu tiên khi đề cập với anh em Wright về việc hợp tác chế tạo máy bay, nhưng họ từ chối vì muốn phát minh của mình phục vụ đất nước. Nhưng Bộ chiến tranh Mỹ đã từ chối hợp tác với anh em nhà Wirght với lý do dự án của Langley thất bại nên không muốn đầu tư vào máy bay nữa. Điều này chẳng khác gì việc sau này Yahoo đã từ chối mua lại Google với giá cực hời vì cho rằng trước Google đã có các phần mềm tìm kiếm khác rồi.
- Khi quốc vương Anh tiếp xúc với anh em nhà Wright đã rất bất ngờ với việc cả hai chỉ đọc sách và tự học ở nhà nhưng “Họ chẳng khác gì đã thụ hưởng một nền giáo dục kĩ lưỡng vsc chuẩn mực như tôi cả”.
- Anh em Wright đều rất khiêm tốn, và hăng say làm việc dù đã nổi tiếng khắp Mỹ và Châu Âu. Trong ngày lễ tôn vinh ở quê nhà, cả hai thay nhau bí mật về xưởng làm việc mà không ai hay biết.
- Cũng giống như các startup thành công ngày nay, khi thành lập công ty riêng anh em Wright dành phần lớn thời gian để kiện tụng, phủ nhận những cáo buộc liên quan đến ăn cắp ý tưởng hay ai đó vi phạm bằng sáng chế máy bay của mình.
- Khi Neil Armstrong đặt chân lên mặt trăng, ông đã để ở đó một mảnh vải cắt từ cánh chiếc máy bay Flyer 1903 của anh em Wright như một cách tôn vinh.
- Đức Nhân -
