[Review] Sal Khan đang tiên phong trong việc đổi mới giáo dục…một lần nữa
Omega Plus Books
Thứ Ba,
18/03/2025
15 phút đọc
Nội dung bài viết
Nếu mọi người tò mò mình đã có viết một bài review về cuốn Nền giáo dục can đảm trên nhóm. Mà với một người làm giáo dục và có chút đam mê tìm hiểu AI, lâu lâu mình lại muốn ngoi lên nói tiếp về cuốn này. Trong lúc ngẫm nghĩ viết thêm gì về Nền giáo dục can đảm nhỉ thì va phải bài viết của Bill Gates về cuốn sách này nên hi vọng gửi gắm thêm chút thông điệp cho mọi người và hóng chia sẻ của các bạn đã đọc cuốn này ạ. Bác Gates đã rec thì chúng ta nên thử tìm đọc đúng không ạ.
Khi Chat GPT 4.0 mới ra mắt, người người nhà nhà trên internet (và trên toàn thế giới) đều bất ngờ. Việc trò chuyện với AI từ trước đến nay luôn có cảm giác hơi siêu thực—nhưng phiên bản mới nhất của OpenAI cảm giác như đang trò chuyện với một con người thật. Bạn thực sự có thể nói chuyện với nó và sẽ nhận lại phản hồi ngay lập tức, không hề có độ trễ. Nó sống động như bất kỳ AI nào chúng ta đã thấy cho đến nay, và các ứng dụng của nó là vô hạn. Một trong những điều đầu tiên tôi nghĩ đến là nó sẽ thay đổi thế nào trong lớp học. Hãy tưởng tượng mỗi học sinh có một gia sư cá nhân được hỗ trợ bởi công nghệ này.
Gần đây, tôi đã đọc một cuốn sách tuyệt vời về chủ đề này có tên là Nền giáo dục can đảm. Cuốn sách được viết bởi người bạn (và khách mời podcast) của tôi, Sal Khan, một người tiên phong lâu dài trong đổi mới giáo dục. Vào năm 2006, Sal đã thành lập Khan Academy để chia sẻ nội dung giảng dạy mà anh tạo ra cho các thành viên trẻ trong gia đình với một đối tượng rộng lớn hơn. Kể từ đó, nền tảng giáo dục trực tuyến của anh đã giúp dạy hơn 150 triệu người trên toàn thế giới—bao gồm tôi và các con của tôi.
Trước khi cơn bùng nổ AI gần đây diễn ra, tôi đã coi anh là một người nhìn xa trông rộng. Khi biết rằng anh đang viết cuốn sách này, tôi đã rất háo hức được đọc nó. Như tôi mong đợi, Nền giáo dục cam đảm là một khóa học tuyệt vời.
Từng chương một, Sal dẫn dắt người đọc qua những dự đoán của anh—một số trong đó đã trở thành hiện thực kể từ khi cuốn sách được viết—về nhiều ứng dụng của AI trong giáo dục. Lập luận chính của anh là: AI sẽ cải thiện một cách căn bản cả kết quả học tập của học sinh lẫn trải nghiệm của giáo viên, và giúp mở ra một tương lai nơi mọi người đều có quyền tiếp cận giáo dục chất lượng - mang tính quốc tế.
Bạn có thể hoài nghi, đặc biệt nếu bạn—như tôi—đã theo dõi phong trào EdTech trong một thời gian dài. Trong suốt hàng thập kỷ qua, các công nghệ và đổi mới thú vị đã làm dậy sóng các tiêu đề báo chí, kèm theo những lời hứa táo bạo sẽ cách mạng hóa việc học và giảng dạy như chúng ta biết—chỉ để có ảnh hưởng rất nhỏ trong lớp học.
Nhưng dựa trên kinh nghiệm tạo ra Khanmigo, một gia sư hỗ trợ bởi AI, Sal đưa ra một lập luận thuyết phục rằng các công nghệ hỗ trợ bởi AI sẽ khác biệt. Đó là vì cuối cùng chúng ta cũng có cách để mang đến cho mỗi học sinh loại học tập cá nhân hóa, sự hỗ trợ và hướng dẫn mà lịch sử chưa bao giờ có thể với tới được đối với hầu hết các em học sinh trong các lớp học. Như Sal nói, "Việc có một gia sư con người riêng cho mỗi học sinh là điều không thể vì chi phí quá cao." Còn gia sư AI, mặt khác, lại không.
Hãy tưởng tượng thế này: Bạn hay con của bạn là một học sinh lớp bảy đang gặp khó khăn trong việc theo kịp môn toán. Nhưng bây giờ, bạn có một gia sư AI như Sal mô tả ở bên cạnh. Khi người học giải một bộ bài toán phân số khó, nó không chỉ đưa ra câu trả lời—mà phân tích từng bước của bài toán để bạn có thể tiếp thu dễ dàng. Khi người học bị mắc kẹt, nó đưa ra lời giải thích dễ hiểu và nhẹ nhàng hướng dẫn bạn theo đúng hướng. Khi người học cuối cùng tìm ra câu trả lời, AI tạo ra các câu hỏi thực hành có mục tiêu giúp xây dựng sự hiểu biết và tự tin của người học.
Với sự trợ giúp của một gia sư AI, quá khứ trở nên sống động một cách đáng kinh ngạc. Khi học về khả năng lãnh đạo của Abraham Lincoln trong cuộc Nội chiến, người học có thể "trò chuyện" với chính Tổng thống thứ 16 này. (Như Sal minh họa trong cuốn sách, bạn cũng có thể "trò chuyện" với một trong những nhân vật văn học yêu thích của tôi, Jay Gatsby.)
Khi đến lúc viết bài luận, người học sẽ không còn phải lo lắng về trang giấy trắng đáng sợ. Thay vào đó, gia sư AI cá nhân sẽ hỏi bạn những câu hỏi khởi đầu để giúp bạn suy nghĩ. Bạn nhận được phản hồi về dàn ý của mình chỉ trong vài giây, với những mẹo để cải thiện logic hoặc các khu vực cần nghiên cứu thêm. Khi bạn soạn thảo, gia sư sẽ đánh giá bài viết của bạn trong thời gian thực (Điều mà gần như không thể làm nếu không có công nghệ này) và chỉ ra chỗ bạn có thể làm rõ ý tưởng, cung cấp thêm bằng chứng, hoặc giải quyết một phản biện. Trước khi nộp bài, AI sẽ đưa ra những gợi ý chi tiết để hoàn thiện ngôn ngữ và làm sắc nét các lập luận của bạn.
Liệu đây có phải là gian lận?
Đây là một câu hỏi phức tạp, và không có câu trả lời nào là đúng sai duy nhất. Sal chỉ ra rằng việc trao đổi ý tưởng với bạn bè, nhờ các thành viên gia đình phê bình công việc, và sử dụng các công cụ kiểm tra chính tả như Grammarly (công cụ có thể giúp người học thay đổi cả câu cú)—hiện nay đã không còn bị coi là hành vi gian lận. Tương tự, khi được sử dụng đúng cách, AI không làm thay cho học sinh mà làm việc cùng học sinh để giúp họ tiến bộ trong những điều mà họ có thể gặp khó khăn. Đó là lý do tại sao, theo Sal, rất nhiều giáo viên từng cấm AI trong lớp học giờ đây lại khuyến khích học sinh sử dụng nó.
Cuối cùng, việc thành thạo AI không chỉ là một lợi thế trong vài năm nữa—đối với nhiều nghề nghiệp, nó sẽ trở thành điều cần thiết. Những nhân viên có thể sử dụng AI hiệu quả sẽ có giá trị hơn rất nhiều so với những người không thể. Bằng cách tích hợp công nghệ này vào giáo dục, chúng ta không chỉ cải thiện trải nghiệm và kết quả học tập của học sinh mà còn chuẩn bị cho họ những công việc trong tương lai—những công việc sẽ trở nên thú vị và bổ ích hơn khi có sự góp mặt của AI.
Điều này bao gồm cả việc giảng dạy. Với mỗi đổi mới mang tính chuyển mình, luôn có nỗi lo sợ rằng máy móc sẽ thay thế công việc của con người. Nhưng khi nói đến giáo dục, tôi đồng ý với Sal: Các công cụ và gia sư AI không bao giờ có thể và không bao giờ nên thay thế giáo viên. Tuy nhiên, những gì AI có thể làm là hỗ trợ và trao quyền cho họ.
Cho đến nay, hầu hết các giải pháp EdTech, dù tuyệt vời đến đâu, vẫn chưa thực sự làm cho cuộc sống của giáo viên dễ dàng hơn. Nhưng với AI, họ có thể có một trợ lý giảng dạy siêu phàm để xử lý các công việc thường nhật như lên kế hoạch bài học và chấm điểm—chiếm gần một nửa thời gian trong ngày của giáo viên. Trong vài giây, một trợ lý AI có thể chấm điểm bài kiểm tra chính tả hoặc tạo một kế hoạch bài học liên kết Cách mạng Công nghiệp với các sự kiện hiện tại. Nó còn có thể theo dõi sự tiến bộ của từng học sinh và đưa ra phản hồi ngay lập tức cho giáo viên, mở ra một kỷ nguyên học tập cá nhân hóa mới.
Khi các trợ lý AI lo liệu những công việc tầm thường, giáo viên có thể tập trung vào những gì họ làm tốt nhất: truyền cảm hứng cho học sinh, xây dựng mối quan hệ, và đảm bảo rằng mọi người đều cảm thấy được nhìn nhận và hỗ trợ—đặc biệt là những học sinh cần một chút sự trợ giúp thêm.
Tất nhiên, có những thách thức khi đưa AI vào trường học ở quy mô lớn, và Sal đã thẳng thắn về chúng. Chúng ta cần những hệ thống bảo vệ quyền riêng tư của học sinh và giảm thiểu thiên lệch. Và vẫn còn rất nhiều việc phải làm để đảm bảo rằng mỗi đứa trẻ có quyền truy cập vào các thiết bị và kết nối mà chúng cần để sử dụng AI ngay từ đầu. Không có công nghệ nào là "liều thuốc thần" cho giáo dục. Nhưng tôi tin rằng AI có thể là một bước ngoặt và công cụ bình đẳng tuyệt vời trong lớp học, lực lượng lao động và hơn thế nữa.
Gần đây, tôi đã thăm trường First Avenue ở Newark, New Jersey, nơi Khanmigo đang được thử nghiệm. Chúng ta vẫn đang trong những ngày đầu, nhưng thật tuyệt vời khi được chứng kiến tận mắt cách AI có thể được sử dụng trong lớp học—và nói chuyện với những học sinh và giáo viên đang tận hưởng những lợi ích này. Cảm giác như được nhìn thấy một phần tương lai. Không ai hiểu rõ nơi giáo dục sẽ đi đến hơn Sal Khan, và tôi cực kỳ khuyến khích cac bạn tìm đọc Nền giáo dục can đảm của anh.
- Nhím yêu sách -
![[Review] Lịch sử thượng đế - Hành trình 4000 năm Do Thái giáo, Ki - tô giáo và Hồi giáo](https://bizweb.dktcdn.net/100/545/202/articles/lich-su-thuong-de.png?v=1742787374707)
![[Review] Kinh tế học hiện đại: Hành trình từ Học Thuyết đến Đời Sống](https://bizweb.dktcdn.net/100/545/202/articles/quy-nh-tin-tu-c-website-1.png?v=1742267451760)
![[Review] Điểm đến cuộc đời - Ở khởi đầu của cuộc đời, những khao khát của chúng ta là vô tận...](https://bizweb.dktcdn.net/100/545/202/articles/quy-nh-tin-tu-c-website.png?v=1740131471947)
![[Review] Về cuốn](https://bizweb.dktcdn.net/100/545/202/articles/tron-thoat-tu-do.png?v=1739440874830)
