[Review] Về cuốn "Trốn thoát tự do"

Trốn thoát tự do vẽ một bức tranh lớn về cảm nhận của con người với tự do trong sự tương quan giữa bản thân và thời cuộc. Chúng ta đã từng nghe rất nhiều những thông điệp về bình đẳng, về dân chủ, về sự giải phóng bản ngã qua các phương tiện truyền thông, qua những phát ngôn của người nổi tiếng. Nhưng theo tác giả, chính những điều đấy vô hình chung đã thao túng chúng ta, một cách âm thầm, đi theo những đường lối sẵn có, học theo người đi trước và áp dụng những phương cách trong đời sống gọi là Lẽ thường.

Tác giả kể lại cảm nhận tự do của con người trong dòng chảy lịch sử. Đó là người cổ trung đại, người sống trong các giai đoạn cải cách về tư tưởng, đó là những người không may sống trong thời kì biến động của thế giới , khi khói lửa chiến tranh quét qua ruộng đồng và từng đoàn những kẻ cực đoan reo rắc nỗi ám ảnh vào kí ức của thế hệ xưa. Khi can qua, sự ổn định là phương cách an toàn nhất. Con người ta tìm đến một ngọn sóng đầu, một cánh chim mẹ, một nơi trú ẩn, một vị cứu tinh, có quyền lực lớn lao để sai khiến và "giúp nhân dân đi đúng đường", nhờ vậy họ không đơn độc mà trở thành một phần của sự nghiệp vĩ đại, họ có anh em đồng chí và mục đích sống của họ đã tường minh. Tự do khi ấy là một khái niệm kì quặc, đi ngược lại số đông, chỉ tồn tại ít ỏi bên góc phòng của các triết gia tân tiến, cũng được tác giả khái lược.

Những hình thái trốn thoát phát sinh trong thời kì bất ổn cũng đầy bất ổn. Erich Fromm coi nó như một dạng tâm thần, của chứng khổ d.a.m và ác d.a.m. Tác giả đã trăn trở rất nhiều về những sự kiện của thế kỉ mà cuốn sách được viết lên. Nỗi đau của thế chiến 1 chưa qua được bao lâu, một họa sĩ Đức tên Adolf Hitler đã đứng lên và thuyết giảng về tự do và hạnh phúc tối ưu cho chủng tộc thượng đẳng, qua đó giăng cái xiềng xích dài và khủng khiếp nhất lên phần còn lại. Ta thống trị ngươi bởi vì ta biết điều gì tốt nhất cho ngươi, và vì lợi ích của mình, ngươi nên tuân phục ta một cách hoàn toàn. Tư tưởng độc hại xuyên suốt những năm tháng đó, cấu thành từ khao khát ác d.a.m kẻ khác bên trong của những kẻ quyền lực. Biến bên yếu thế thành " đất sét trong tay thợ gốm", thôi thúc bòn rút tinh thần, hành hạ cảm xúc và bóc lột thể chất, hay đơn giản là muốn bên yếu thế chịu đau đớn, chịu hạ nhục và xấu hổ. Ngạc nhiên là, theo phân tích sâu sắc của Erich Fromm, bên yếu thế lại có xu hướng "yêu" kẻ quyền lực, vì thế giới này thật rộng lớn và khó đoán, vì kẻ có quyền lực tuyệt đối có cơ hội chạm tới trời và kiềm tỏa đất nước, họ đã hòa vào đất nước, nên có cả những tình huống người Đức trên thế giới cũng bảo vệ chủ nghĩa Quốc Xã.

Những giải pháp cho con người hiện đại cũng được đưa ra. Tác giả cho chúng ta tỉnh bằng 1 tấn cafein năng lượng, của những nan đề đã được phân tích sâu sắc nhưng cần tập trung cao độ, sau đó ông đưa chúng ta đến việc trốn thoát cái tự do giả tạo thời nay. Bạn có thể thấy trên truyền thông, nơi chiến tranh được mặc một tấm áo choàng chính trị hào nhoáng, ý nghĩa của sự xâm lược hay khai thác tài nguyên được che lấp bởi tìm kiếm khủng bố hay mang văn minh tới các nước nghèo. Bạn có thể thấy trong cuộc sống, khi lẽ phải nhường chỗ cho cơm áo gạo tiền, dần dần mờ xám dưới cái bóng cơ chế, tổ chức. Đó chính là tự do giả tạo và mong muốn của tác giả là chúng ta có thể hiểu và tự tìm con đường đúng. Tất nhiên cách tốt nhất là tìm đọc sách rồi, vì một tác phẩm lớn như vậy thật khó để tóm lược, và sự hời hợt thì khiến tôi thấy có lỗi với tác giả. Nhưng có lẽ một ý sáng rõ nhất, là sống trọn vẹn và đạt được sự tự nhiên thuần túy, như chính con người mình, bản ngã của mình, đó là 1 con đường dù không dễ đi, nhưng đã có ánh đèn.

Bởi niềm tin mạnh mẽ nhất trong tâm chí của bạn chính là niềm tin vào cuộc đời, vào chân lý, và tin vào tự do như là sự nhận thức tích cực và tự nhiên của bản ngã cá nhân. Điều đó sẽ dần mang tự do trở lại với từng người như nghĩ vốn có của từ đó.