Câu chuyện vĩ đại về Cội nguồn nhân loại của David Christian

Mình đọc hết cuốn sách chỉ trong 4 ngày, những cảm nhận đầu tiên của mình về cuốn sách chỉ là tập hợp của những kiến thức khác nhau từng những nguồn khả tín khác mà mình từng đọc. Nhưng chỉ khi đọc đến Phần 2: Sinh quyển sau khi đã "mệt mỏi" lội qua Phần 1: Vũ Trụ, nhất là khi bắt đầu đọc đến Phần 3: Chúng ta, mình mới nhận ra cuốn sách tuyệt vời đến như thế nào, một lịch sử thống nhất, một dấu gạch ngang liên kết Vật Lý- Hóa Học- Sinh học- Nhân học. Ở đó, lịch sử vũ trụ và lịch sử xã hội loài người được hợp lại, không có bất kỳ điều gì trong đó là do may mắn hay tình cờ.

Và chúng ta hiện nay, với tư cách là sinh vật thống trị trên trái đất, là phần tử cấu thành lên "trí quyển", với một tương lai ra sao sau khi nhìn thấu toàn bộ diễn tiến của vũ trụ và loài người. Mình nghĩ phần này những gợi ý của David Christian chỉ là một phần gợi mở cho mỗi chúng ta tư duy và hành động.

Tất cả chỉ đang là phần mở đầu của câu chuyện rất dài...

Nếu như phần lớn những cuốn sách mà mình biết đến chỉ bàn đến lịch sử của loài người hoặc lịch sử của tự nhiên một cách độc lập thì Cội nguồn của David Christian lại đề cập đến lịch sử loài người bằng cách bắt đầu từ không gian rộng lớn của vũ trụ, khi vũ trụ chỉ là một dấu chấm vô cùng nhỏ và kết thúc ở một tương lai khó đoán định.

Lựa chọn bắt đầu cuốn sách từ thời điểm phần nghìn giây sau vụ nổ Big Bang cách đây 13 tỷ năm, trong những khoảnh khắc đầu tiên của vũ trụ, David Christian đã đưa chúng ta vào một cuộc hành trình vĩ đại hình thành các nguyên tử và nguyên tố đến sự hình thành cấu trúc của vũ trụ. Cuốn sách từng bước một đưa người đọc đi qua những bước tiến của lịch sử vũ trụ mà từng phần trong đó là nền tảng của mọi thứ đang diễn ra ngày nay.

Từ quá trình hình thành những nguyên tố hóa học đầu tiên đến sự phát sinh sự sống nhân sơ đầu tiên trên trái đất. Những câu chuyện vật lý và hóa học đã cho thấy sự tồn tại của sự sống trên trái đất không phải là ngẫu nhiên, những tế bào đầu tiên tồn tại trên trái đất không phải là những mầm giống tình cờ. Nó là sự kết hợp của nhiều yếu tố, trong đó có cả những yếu tố ngẫu nhiên khó đoán định.

Bằng cách vượt qua những quá trình kiến tạo mảng của lớp vỏ trái đất, những biến động về địa chất và sự ảnh hưởng từ không gian, mầm sống nhân sơ đầu tiên đã từng bước phát triển, câu chuyện trong Cội nguồn cũng được chuyển dịch từ những kiến thức vật lý, sang hóa học và từng bước chuyển sang sinh học.

Trên con đường phát triển ấy, những sinh vật hình thành và mất đi, những vùng đất được hình thành và biến đổi, những loài động vật, thực vật từng chiếm địa vị thống trị trên trái đất dần biến mất, con người xuất hiện, trưởng thành, tiến hóa và từng bước xác lập sức ảnh hưởng của bản thân trên trái đất qua quá trình phát triển của xã hội loài người. Những câu chuyện sinh học từng bước chuyển sang nhân học, về kết cấu xã hội, về lịch sử loài người, về cả những câu chuyện đang diễn ra như chúng đang diễn ra hằng ngày, về một tương lai đang dần hiện rõ...

***

Một cuốn sách hay và xứng đáng để đọc lại nhiều lần, một cuốn biên niên sử cô đọng mà mỗi người chúng ta nên bắt đầu tìm hiểu.

- Nguyễn Linh -