Những dòng nhật ký, hồi ký trong "Hồi ức Quảng Trị"

"Hồi Ức Quảng Trị" của nhà thơ Nguyễn Thụy Kha ghi lại những dòng nhật ký, hồi ký của hai người lính thuộc hai bên chiến tuyến trong cuộc chiến tranh Việt Nam: Đào Chí Thành thuộc Quân Đội Nhân Dân Việt Nam và Nguyễn Thanh Quang thuộc Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam Cộng hòa. Ông Đào Chí Thành nhập ngũ năm 1971, khi đang là sinh viên khoa toán Trường đại học Sư phạm Hà Nội. Ông Nguyễn Thanh Quang có tên khai sinh là Phan Văn Lân, sinh năm 1953 (cùng năm sinh với ông Đào Chí Thành) tại Bình Thuận. Ông gia nhập quân lực Việt Nam Cộng hòa năm 1970. Tại Thành cổ Quảng Trị năm 1972, ông là toán trưởng khinh binh (trinh sát).

"Hồi Ức Quảng Trị" là một tác phẩm quý giá, giúp mình hiểu rõ hơn về cuộc chiến tranh Việt Nam và những người lính đã chiến đấu vì lý tưởng của mình. Thông qua những dòng nhật ký, hồi ký của Đào Chí Thành và Nguyễn Thanh Quang, mình có thể thấy được sự khác biệt về mục tiêu, lý tưởng và khát vọng của hai người lính thuộc hai bên chiến tuyến:

1. Mục tiêu và lý tưởng của Đào Chí Thành là chiến đấu cho độc lập, tự do của dân tộc, thống nhất đất nước. Anh ra đi từ giảng đường đại học, mang theo lý tưởng của thế hệ thanh niên tiêu biểu lúc bấy giờ. Mục tiêu của Nguyễn Thanh Quang là bảo vệ tính mạng của mình và hoàn thành nhiệm vụ được giao. Anh chiến đấu vì sự sống còn và không có ước mơ, hoài bão của tuổi trẻ.

2. Khát vọng của Đào Chí Thành là được chiến đấu cho Tổ quốc, được hy sinh cho lý tưởng cao cả. Khát vọng của Nguyễn Thanh Quang không được thể hiện rõ ràng, nhưng có thể thấy anh đang cố gắng sống sót và hoàn thành nhiệm vụ.

3. Tâm tư của Đào Chí Thành tràn đầy tình yêu thương, tình đồng đội và sự gắn kết máu thịt với nhân dân. Anh sẵn sàng hy sinh cho lý tưởng cao cả. Tâm tư của Nguyễn Thanh Quang nặng trĩu những suy nghĩ về cuộc chiến, về sự sống còn và bảo vệ tính mạng của mình. Anh nhận ra sự cống hiến, hy sinh của mình có thể là vô nghĩa.

Tác phẩm cũng thể hiện sự tàn khốc của chiến tranh và sự hy sinh của những người lính. Đồng thời, nó cũng gợi mở về sự hòa hợp và đoàn kết dân tộc trong thời bình.

Tác giả Nguyễn Thụy Kha là một cố nhà thơ, nhạc sĩ, nhà báo và nhà nghiên cứu âm nhạc nổi tiếng của Việt Nam. Ông sinh ngày 7 tháng 10 năm 1949 tại Vĩnh Bảo, Hải Phòng và qua đời vào ngày 13 tháng 3 năm 2025 tại Hà Nội. Ông hoạt động trong nhiều lĩnh vực như văn học, thơ ca, âm nhạc, điện ảnh và báo chí và từng phục vụ trong Quân đội Nhân dân Việt Nam từ năm 1972 đến năm 1982 với vai trò là kỹ sư thông tin thuộc Binh chủng Thông tin. Sau khi xuất ngũ, ông làm việc tại tạp chí Âm nhạc và trở thành nhà báo. Tác giả Hồi Ức Quảng Trị đã xuất bản nhiều tập thơ như: Hương nắng tiếng chim (1982), Sóng nhà đêm biết tôi yêu (1986), Những giọt mưa đồng hàng (1987), "Mắt thời gian" (1988), "Lúc ấy - biển" (1989), "Không mùa" (1994), "Biệt trăm năm" (2004)... Ông cũng viết nhiều sách về âm nhạc, như: "Nửa thế kỷ Tân nhạc Việt Nam", "Những gương mặt âm nhạc thế kỷ", "Nguyễn Thiện Đạo - Nhạc sĩ bị giời đày", "Huy Du - đời và nhạc" và là tác giả của tác phẩm "1.000 ca khúc Thăng Long - Hà Nội" do Nhà xuất bản Âm Nhạc sản xuất. Nguyễn Thụy Kha đã nhận được nhiều giải thưởng về văn học và âm nhạc, bao gồm: Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật, Giải thưởng Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Giải thưởng Văn học nghệ thuật của Hội Nhà văn Việt Nam. Ông được nhớ đến như một nhà thơ, nhạc sĩ tài hoa và một người bạn đáng quý của nhiều người trong giới văn học nghệ thuật.

- Hoàng Trúc Nguyễn -