Bến đò trong ảnh của NSND Nguyễn Hữu Tuấn không chỉ là phong cảnh mà đằng sau nó là những chuyện đời, chuyện người.

“Mấy mươi năm đi chụp ảnh nông thôn, mọi người hay hỏi tôi: ‘Chụp cái gì thế?’, chưa kịp trả lời lại bồi thêm câu nữa ‘Để làm gì thế?’ Lúc ấy tôi thường ú ớ, nói dối quanh. Chẳng nhẽ lại bảo ‘Chụp cái tôi nhìn thấy’. Thực ra, tôi còn muốn chụp cả những gì nghe thấy, ngửi thấy nữa” – NSND Nguyễn Hữu Tuấn chia sẻ trong cuốn sách ảnh “Tiếng gọi đò” vừa được Nhà xuất bản Thế giới ấn hành, Omega Plus phát hành.

“Tiếng gọi đò” là cuốn sách đầu tiên của NSND Nguyễn Hữu Tuấn về chủ đề nhiếp ảnh

NSND Nguyễn Hữu Tuấn là người đứng sau máy quay những bộ phim đã trở thành kinh điển của điện ảnh Việt Nam như Thương nhớ đồng quê, Hi vọng cuối cùng, Hoa ban đỏ, Bến không chồng… Xen kẽ các đợt đi làm phim là những chuyến đi dã ngoại tìm bối cảnh. NSND Nguyễn Hữu Tuấn đã rong ruổi tới nhiều nơi trên dải đất hình chữ S. Tài sản 40 năm chụp ảnh là hàng chồng hộp ảnh xếp đầy các căn phòng của ông.

Mấy chục năm đi chụp ảnh nông thôn, NSND Nguyễn Hữu Tuấn đặc biệt rất yêu thích chụp ảnh những bến đò. Bến đò trong ảnh của ông không chỉ là phong cảnh mà đằng sau nó là những chuyện đời, chuyện người. Để rồi bây giờ ông gói gọn những hình ảnh ấy vào cuốn sách Tiếng gọi đò – một tiêu đề gợi nhiều ý nghĩa và cảm xúc về những con sông, những bến đò nơi ông từng ghé qua.

Tiếng gọi đò là cuốn sách đầu tiên của NSND Nguyễn Hữu Tuấn về chủ đề nhiếp ảnh. Cuốn sách gồm 85 bức ảnh chọn lọc từ hàng nghìn bức đã chụp từ 1987 – 2018, được in với hai sắc đen trắng gợi không khí hoài cổ, nội dung sách được chính tác giả dịch sang cả tiếng Anh với hy vọng bạn bè quốc tế cũng có thể đón nhận.

Hơn 80% bức ảnh trong những bến đò của NSND chụp về phụ nữ ở nông thôn

Chú thích trong sách hầu như là chữ viết tay của tác giả; chỉ cho ta thấy ảnh ấy chụp ở đâu, khi nào. Ông đã tìm đến những bến đò truyền thống quen thuộc của dân cư Bắc bộ, như bến đò Đông Trù (Hà Nội), bến đò Nương (Hiệp Hòa, Bắc Giang), bến đò Vân (Bắc Ninh)… Đôi nghĩ tác giả cũng kể lại câu chuyện khi qua mỗi chuyến đò ấy. Ở đó, những câu chuyện riêng tư, những tâm tình ấp ủ, những lời qua tiếng lại, những tin đồn hay những giai thoại dân gian, cứ thế hiện ra rõ nét.

Điều ấn tượng trong những bức ảnh của NSND Nguyễn Hữu Tuấn là ống kính của ông luôn hướng về những người phụ nữ. Hơn 80% những bức ảnh trong những bến đò của ông chụp về phụ nữ ở nông thôn. “Tôi luôn thấy họ đẹp, và tôi yêu những con người đó, yêu đất nước đã sinh ra những con người như vậy. Cũng như tôi đã đi qua nhiều vùng quê Việt Nam, chụp ảnh về những con người, những ngôi làng… Tôi thấy, không có nơi nào đẹp hơn đất nước chúng ta bởi chính những con người bình dị đó” – NSND Nguyễn Hữu Tuấn chia sẻ.

Mặc dù sách ảnh là chủ yếu nhưng cuốn sách lại cuốn hút từ đầu đến cuối trang sách bởi lối viết dung dị, dí dỏm và sâu sắc của tác giả. Những bến đò và con người ở đó mang vẻ đẹp của thời gian và ký ức, những nỗi niềm chung của những người con xa quê trước sự biến đổi nhanh chóng của làng; gợi cho ta nhiều suy ngẫm về cuộc sống hôm nay.

Đến một ngày, những bến đò, bãi sông sẽ chỉ còn trong ảnh. Cuộc sống đi lên và những bến đò sẽ được thay thế bằng những chiếc cầu, dần thiếu vắng tiếng ai gọi “đò ơi, chờ với… Những bức ảnh của NSND Nguyễn Hữu Tuấn rất giá trị, cùng thời gian nó sẽ là nhân chứng cho mai sau…

Hà Linh Ngọc | daibieunhandan.vn